1923 İzmir İktisat Konresi’Nin 91’Nci Yıldönümü Etkinliği:
“45’nci İzmir İktisat Kongresi Sempozyumu 2014”
İletişim Sempozyumu
(Türkiye Halkla İlişkiler Derneği- İzsev – İzmiri Sevenler Platformu)
17-18 Şubat 2014
Sayın Valim, Rektörlerim, İzmir Ticaret Odası Başkanı, İzmir Protokolünün Üyeleri, Değerli Konuklar,
Öncelikle 45. İzmir İktisat Kongresi Sempozyumu 2014’ün düzenleyicilerini- Türkiye Halkla İlişkiler Derneğini, İzmir Demokratik Sivil Kitle Örgütleri Birliğini ve İzmir’i Sevenler Platformunu- bu anlamlı günde böyle bir etkinlik ORTAYA KOYDUKLARI için kutluyorum.
Ayrıca, Gazi Mustafa Kemal Atatürk Açılış oturumunda bana söz verdikleri için İzmir’in değerli Şahsiyeti Sayın Sancar Maruflu Beyefendiye yürekten teşekkür ediyorum. Onur duydum.
Genelde, Mahmut Esat Bozkurt Ailesi adına bu tür konuşmaları Haziran ayında kaybettiğimiz, Mahmut Esat’ın Kızı, Rahmetli Annem Gün Bozkurt Tekant yapardı- Bu onurlu görev BUGÜN bana verildi- elimden geldiğince yerine getirmeye çalışacağım. Bu vesile ile, hayatı boyunca Babası Mahmut Esat’a layık olarak, onu yaşatmak için sürekli çalışan, Annem Gün Bozkurt Tekant’I Rahmetle anıyorum.
1943 yılında Kuşadasında doğan Mahmut Esat, liseyi İzmir’de bugünkü adı ile Atatürk lisesinde okumuş, İstanbul’da hukuk fakültesini bitirdikten sonra, Dayısı Ubeydullah Efendi’nin yönlendirmesi ile İsviçre’ye giderek , hem tekrar hukuk okumuş, hem de hukuk doktorasını yapmıştır. Doktora tez konusu “Kapitülasyonlar”dır; Kapitülasyonları Osmanlı Devletinin tek taraflı kaldırma hakkı olduğunu bir orta Avrupa üniversitesinde savunur ve Fribourg Üniversitesi jürisi, oy birliği ile Mahmut Esat’a “cum laude” dereceli- En Yüksek dereceli- doktora ünvanını verir. 1919’ da Milli mücadeleye katılmak üzere apar topar yurda döner. Kuvayı-Milliye’yi kurarak Kurtuluş savaşında aktif olarak görev alır.
1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi toplandığında, Mahmut Esat İzmir milletvekili olarak yerini alır. Atatürk, Mahmut Esat’ı 1922’de İktisat Bakanı yapar. İşte Birinci Türkiye İktisat Kongresi 17 Şubat 1923’de, bundan 91 yıl önce bugün Mahmut Esat’ın İktisat Bakanlığı sırasında toplanmıştır. Kongre’nin Açılışında, Atatürk’ten sonra Kürsüye gelen Mahmut Esat, “ulusal egemenliği”, “ulusal ekonomi egemenliği” olarak algıladığını belirtir; Kongre’nin sonunda 12 maddeden oluşan bir “Misak-ı İktisadi” yayımlanır.
1924’e kadar İktisat Bakanlığını sürdüren Mahmut Esat, 1924’de Atatürk tarafından adalet bakanlığına getirilir. 1924-1930 yılları arasında çok sayıda devrim niteliğinde yeni hukuk yasaları çıkartılır. Mahmut Esat Bozkurt, 1943 yılında vefatına kadar İzmir Milletvekili olarak mecliste görev yapar ve Üniversitede derslerini verir. 1920- 1943 yılları arasında kesintisiz 23 yıl İzmir Milletvekilliği yaptığı düşünüldüğünde, belki de BU KADAR UZUN sure bu göreve seçilen ender kişilerden biri olduğunu söylenebilir.
17 Şubat 1926’de, bundan tam 88 yıl once, Türk Medeni kanunu Türkiye Büyük Millet meclisinde oy birliği ile ayakta alkışlanarak Kabul edilmiştir. Mahmut Esat Bozkurt, Medeni Kanunu Mecliste şu sözlerle savunur:
Medeni Kanunu onaylayıp Kabul buyurduğunuz anda, Türk Devrimine ve Türk tarihine, Türk yaşamına yeni bir yön vermiş olacaksınız. Bu kanunu Kabul için ellerinizi kaldırdığınız an, daha önceki onüç yüzyıl duracak, Türk Milletine, Türk toplumuna yeni ve verimli, medeni bir hayat yolu açılacaktır. Devrim ve onun Öz sahibi olan Türk Milleti bu tarihi kararınızı bekliyor.
Büyük Önder Atatürk’ten aldığı ilhamla Türk kadınını köle olmaktan çıkarıp toplumun eşit haklara sahip bireyi haline getirecek olan Medeni Kanun’u savunan Bozkurt’un Mecliste’ki tarihi konuşmasındaki şu son sözleri, bir Türk kadını olarak en çok etkilendiğim sözleri olmuştur. Konuşmamı bu sözlerle bitirmek istiyorum:
TÜRK TARİHİNİN BENİM KANAATİME GÖRE EN HAZİN SİMASI TÜRK KADINIDIR. MEDENİ KANUN TASARISININ AİLE TOPLULUĞU VE MİRAS KURALLARI, ŞİMDİYE KADAR İSTENİLDİĞİ ZAMAN KOLUNDAN TUTULARAK, BİR KÖLE GİBİ, YERDEN YERE VURULAN; AMA TA EZELDEN BERİ HANIM OLAN TÜRK ANNESİNİ LAYIK OLDUĞU YERE GETİRECEKTİR…
Teşekkür ediyor, derin saygılarımı sunuyorum.
Prof. Dr. Gül Güner AKDOĞAN
Mahmut Esat Bozkurt Torunu
